BM: Türkiye çevrimiçi ifade özgürlüğüne saygı göstermelidir

BM: Türkiye çevrimiçi ifade özgürlüğüne saygı göstermelidir - Digital

Protest against the government's decision to censor the internet, Istanbul, Turkey. Photo: Evren Kalinbacak/ Shutterstock

Summary

ARTICLE 19 bu bildiriyi Türkiye merkezli Medya ve Hukuk Çalışmaları Derneği ve Alternatif Bilişim Derneği ile birlikte, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi’nin 57. Oturumunda, Madde 4 Genel Tartışma sırasında sunmuştur.

Türkiye’de çevrimiçi ifade özgürlüğü krizdedir. 2020 ve 2022 yıllarında yasal değişikliklerle internet sansürüne izin veren düzenlemeler genişletilmiş, bunların uygulanmasında idari otoritelere geniş yetkiler verilmiş ve sosyal medya şirketlerine kısıtlayıcı yükümlülükler getirilmiştir. İnsan Hakları Konseyi’nde buna karşı karar alınmış olmasına rağmen Türkiye, “halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma” fiilini geniş bir tanımla suç haline getirmiştir.

2023 yılında 200.000’den fazla URL’e erişim engeli getirilmiştir. 2024 yılının Ağustos ayında Instagram’a erişim bir haftadan uzun süre, şeffaflık ve hesap verilebilirlikten uzak şekilde engellenmiştir.

Türkiye kriz zamanlarında da sosyal medyaya erişimi sınırlandırmaktadır, Şubat 2023 depremleri sonrasında X (eski adıyla Twitter) ve TikTok 12 saat boyunca bant daraltmasına maruz kalmış ve bu durum enkaz altındaki kişilerin Twitter üzerinden yardım çağrısında bulunduğu bir sırada gerçekleştiğinden arama kurtarma çalışmalarını kötü etkilemiştir.

Yargı organlarının ifade özgürlüğünü destekleyen Anayasa Mahkemesi kararlarını uygulamadığı gözlemlenmiştir. Meclis, söz konusu kararlarda belirlenen, yasalardaki yapısal sorunları ele almamıştır. Anayasa Mahkemesi’nin internet sansüründe kullanılan çeşitli hükümleri iptali, 10 Ekim’de yürürlüğe girecektir.

Türkiye hükümetini,

  • Anayasa Mahkemesi kararlarının uygulanmasını sağlamaya
  • İfade özgürlüğü standartlarına uymayan yasaları bu standartlara uygun hale getirmeye veya yürürlükten kaldırmaya
  • Sosyal medya platformlarına erişimi bant daraltma veya erişimin engellenmesi yoluyla kısıtlamaktan kaçınmaya
  • Sosyal medya platformlarına içerik sansürlemeleri için baskı yapmaktan kaçınmaya
  • İnternet özgürlüğüne yapılan tüm müdahalelerde şeffaf davranmaya davet ediyoruz.