#CheckitFirst: Verifikimi i lajmeve për Ballkanin Perëndimor

Dezinformimi i huaj, manipulimi i informacionit dhe ndërhyrja (FIMI) kanë qenë të përhapura në të gjithë Ballkanin Perëndimor dhe ngjarjet e fundit si pandemia COVID-19 dhe pushtimi i Ukrainës nga Rusia në vitin 2022, e kanë përkeqësuar situatën. Faktorë të ndryshëm kontribuojnë në ndjeshmërinë e Ballkanit Perëndimor ndaj dezinformimit. Këto përfshijnë faktorë politikë si pushteti i përqendruar, korrupsioni dhe mosndëshkimi mes elitave politike; faktorët shoqërorë si ndarjet sociale dhe nacionalizmi etnik; faktorët ekonomikë si korrupsioni, politikat e dobëta ekonomike dhe krimi i organizuar. 

Në të katërta vendet, gazetarët përballen me sfida në respektimin e standardeve etike të gazetarisë. Kjo mund t’i atribuohet paqëndrueshmërisë financiare dhe modeleve të financimit të organeve të medias, si dhe sigurisë së kufizuar të punës për gazetarët, së bashku me presionet e jashtme nga qarqet politike dhe të biznesit.

Kjo fushatë po rikuperon fuqitë tuaja dhe po rindërton besimin te gazetaria. Duke miratuar standardet profesionale, ju nuk jeni vetëm duke shënuar një kuti – jeni duke mbrojtur gazetarinë etike. Ja çfarë duam të arrijmë:

• Respektim më të madh nga gazetarët me gazetari etike, si një mjet për të luftuar dezinformimin në media
• Nxitje për një përkushtim ndaj parimeve të gazetarisë etike që janë themeli i profesionit
• Promovim të burimeve të besueshme të lajmeve nga organizatat mediatike, duke kontribuar në një mjedis pozitiv mediatik
• Inkurajim te njerëzit që të kërkojnë drejtësi nga gazetarët dhe mediat në raportimin e tyre, duke u mundësuar atyre të marrin informacion të saktë dhe në këtë mënyrë të ulin përhapjen e dezinformatave nëpër media në të katër vendet

Bashkohuni me ne. Drejtoni me integritet nismën për gazetari.

Rajoni i Ballkanit Perëndimor nuk është i përjashtuar nga dezinformatat që vijnë nga krizat globale si COVID apo lufta në Ukrainë. Kjo dobësi shfrytëzohet nga partitë në pushtet dhe fuqitë e huaja si Kina dhe Rusia, të cilët synojnë të manipulojnë opinionin publik.

Media, dikur e konsideruar si shtylla e demokracisë, po përballet me sfida teksa përballet me klikimet dhe propagandën. Organizatat mediatike dhe gazetarët shpesh luftojnë për të gjetur motivimin për të mbështetur standardet etike, të cilat mund të kontribuojnë në përhapjen e dezinformatave.

Kur qytetarët ekspozohen ndaj frikës së krijuar dhe fakteve të manipuluara, besimi në media zbehet, zgjedhjet humbasin integritetin e tyre, angazhimi qytetar mund të shndërrohet në zemërim të verbër dhe themelet e shoqërive tona shemben nën peshën e gënjeshtrave.

Ne bëjmë thirrje për gazetarinë etike. Gazetarët duhet të përdorin fuqinë e së vërtetës dhe informacionit të besueshëm. Një respektim i dobët nga gazetarët ndaj standardeve etike të gazetarisë, dëmton besueshmërinë e medias në tërësi.

Rajoni ka nevojë për ndriçim për të larguar errësirën e dezinformimit dhe për të udhëhequr nisën drejt një të ardhmeje të ndërtuar mbi besimin, transparencën dhe llogaridhënien në rritje.

Ka pesë parime të gazetarisë etike:

1. e vërteta dhe saktësia: respektoni të vërtetën dhe bëni gjithçka që është e mundur për të mbledhur faktet, duke përfshirë kontrollin dhe kontrollin e tërthortë, dhe pranimin kur kjo nuk është e mundur.
2. pavarësia: gazetarët duhet të zotohen se do të kenë një zë të pavarur, pa përkatësi politike apo biznesi. Aty ku ka konflikt interesi, këto duhet të deklarohen.
3. drejtësia dhe paanshmëria: raportimi me balancim krijon besimin.
4. mos lëndoni: mos u ushqeni me paragjykime, racizëm, gjuhë urrejtjeje dhe qëndrime të tjera të dëmshme; jini të vetëdijshëm për ndikimin që raportimi do të ketë në sigurinë e të tjerëve.
5. llogaridhënie: jini të përgjegjshëm ndaj lexuesve duke dëgjuar, duke kërkuar falje për gabimet dhe duke i korrigjuar ato.

Për më shumë, shihni https://ethicaljournalismnetwork.org

Gazetaria etike është kryesore për ruajtjen dhe shëndetin e demokracisë. Shërben si një gur themeli, duke fuqizuar qytetarët duke ofruar informacion të saktë dhe duke nxitur një qytetari të informuar. Duke vepruar si roje, gazetarët nxjerrin në pah korrupsionin dhe mbajnë përgjegjësi ata në pushtet, duke kontribuar në transparencën dhe besimin në qeveri.

Modeli i vetërregullimit përbën një kuadër që mbështetet tërësisht në përputhshmërinë vullnetare: legjislacioni nuk luan asnjë rol në zbatimin e standardeve përkatëse. Ekziston për t’i mbajtur anëtarët e tij përgjegjës ndaj publikut, për të promovuar njohuritë brenda anëtarëve të tij dhe për të zhvilluar dhe promovuar respektimin e standardeve etike. Këta organizata që angazhohen për këtë lloj rregullimi e bëjnë këtë jo nën kërcënimin e sanksionit ligjor, por për arsye pozitive siç është dëshira për të përmirësuar më tej zhvillimin dhe besueshmërinë e profesionit dhe sektorit të tyre. Modelet e vetërregullimit mbështeten para së gjithash në kuptimin e përbashkët të anëtarëve për vlerat dhe etikën që mbështesin sjelljen e tyre profesionale.

Kodi i etikës është një grup parimesh që synojnë udhëheqjen e gazetarëve në raportim të paanshëm.

Në tablonë e gjerë të komunikimit të sotëm, kodet etike luajnë një rol vendimtar në luftimin e çështjeve si gjuha e urrejtjes dhe keqinformimi në media. Këto kode mbrojnë integrimin e parimeve të gazetarisë etike me shtypin dhe janë të informuar nga parimet globale të gazetarisë etike. Karta Globale e Etikës për Gazetarët e IFJ-së është kodi i parë global i etikës për gazetarët (https://www.ifj.org/who/rules-and-policy/global-charter-of-ethics-for-journalists)

Ata i udhëzojnë gazetarët të raportojnë informacionin në një mënyrë etike që respekton vlerat dhe parimet. Për më shumë informacion mbi kodet e etikës së gazetarëve: https://accountablejournalism.org/ethics-codes

• Sigurohuni që të jeni të përditësuar me standardet etike të gazetarisë që janë baza e profesionit tuaj. Vizitoni faqen Ethical Journalism Network për më shumë informacion.
• Merrni pjesë në fushatën e ARTICLE 19 dhe miratoni publikisht parimet etike të gazetarisë duke marrë pjesë në çmimet tona për median.
• Përfshini standardet etike të gazetarisë në raportimin tuaj.
• Përdorni gjuhë të saktë për të shmangur përhapjen e dezinformatave.
• Bashkojuni thirrjeve për ligje që sigurojnë lirinë, diversitetin dhe pluralizmin e medias.